معرّفی و بررسی انشای دلگشا

INTRODUCTION AND REVIEW OF THE HEARTWARMING ESSAY

Abstract

نسخه ­های خطّی یکی از گنجینه­ های ارزشمند ادبی هستند. بسیاری از این دست­نوشته­ها تصحیح شده­ اند و بسیاری دیگر همچنان در غبار فراموشی در کتابخانه­ ها و مجموعه ­های شخصی هستند. انشای دلگشا یکی از  این آثار ارزشمند است. مصنّف این اثر مهتاب رای از منشیان اواخر قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری است. دربارۀ این مصنّف اطّلاع چندانی به دست نیامد. امّا از فحوای نامه­هایش معلوم است که او فنّ انشاگری را آموخته است و چند بار به عنوان منشی برای صاحب­ منصبان هندی و انگلیسی کار کرده است. این اثر مجموعه­ ای از دویست و سیزده نامه است که بیشتر آنها را خادمی نوشته و برخی دیگر قلمی دیگران از جمله استاد او لچهی رام است. نامه­ها از فاصلۀ زمانی یکهزار و نود و نه تا بعد از یکهزار و صد و پنجاه نوشته شده­اند.مخاطبین نامه­ها طیف وسیعی را از صاحب­منصبان عالی­رتبه تا دوستان و اقوام خادمی و دیگر نگارندگان نامه­ها دربرمی ­گیرد. این پژوهش بر آن است تا به معرّفی و تصحیح این اثر بر اساس نسخۀ دستنویس منحصر به فرد موجود از این اثر که در کتابخانۀ دانشگاه پنجاب لاھور نگهداری می­شود، بپردازد.